Spynkasz już? Pora spynkać! Jak ci się spynkało?
Takie pytania często padały w domu moich dziadków, a podłapywanie tamtejszego języka było tylko kwestią czasu. Jednakże nigdy nie spotkałem się żeby ktoś używał tego słowa w innych częściach śląska niż Ochaby, a na kompletnie normalne zapytanie mojej najlepszej przyjaciółki, „Czy spynka już?” wybuchała śmiechem, bo kojarzyło jej się to ze stękaniem. Tak więc postanowiłem wyszukać skąd to słowo dokładniej pochodzi.
Źródło?
Trudno jest znaleźć jakiekolwiek empiryczne źródło pochodzenia tegoż słowa. Słowniki gwar nie posiadały go. Zapytałem się więc osób które pochodzą z Ochab i od których się go nauczyłem. Oczywiście najczęstszą odpowiedzią jest, że nauczyli się tego z domu, albo od rodziców; Jednak Helena i Wanda, które są najstarszymi z grupy pytanych były wstanie dać mi bardziej konkretną odpowiedź.
Na pytanie skąd znasz to słowo Wanda daje pewne przybliżenie pochodzenia owego słowa – „ z domu od rodziców tak się mówiło do młodszego rodzeństwa; bo to z czeskiego jest, Czesi też tak mówią.”
Helena też twierdzi że to jest – „Mieszanina polsko-czeska i słowacka. To nie jest typowo takie; my tutej wszystkie języki na śląsku cieszyńskim na rzeczy właśnie i z niemieckiego i z czeskiego i z słowackiego i polskiego, wszystko pomieszane”.
Bardzo trudno było jednak znaleźć potwierdzenie tych wyznań, ponieważ słowniki Polskiego, Czeskiego ani Słowackiego nie były zbyt pomocne. Jednakże kolega z Czech był wstanie mi pomóc i powiedzieć o „Spinkat” czyli nieformalnej formie spát, która stosowana jest głównie dla małych dzieci.
Co to znaczy?
Tak więc dochodzimy do finału opowieści, otóż co to znaczy spynkać, a odpowiedź jest bardzo prosta. Spynkać to najprościej znaczy spać. Jednakże jest pewna różnica interpretacyjna między takim zwykłym spaniem, a spynkaniem i dla Ochabian jest to coś więcej.
Sara na pytanie co to dla niej znaczy „Spać w ciepłej kołderce, na mięciutkim materacu, tak po prostu się wtulić w łózko – to znaczy spynkać”; a dla Andrzeja to „Porządnie się wyspać”.
Zatem „Spynkać” nie jest tylko słowem na podstawową czynność fizjologiczną; Gdyby było dawno zostało by zastąpione tradycyjniejszą polszczyzną. Jest to element pewnego lokalnego budulca kulturowego i porteru rodzimych stron.
