„Prokrastynacja” oznacza tendencję do odkładania zadań lub decyzji na później, często na rzecz mniej ważnych, ale bardziej przyjemnych czynności. Jest to zjawisko, które dotyka ludzi na całym świecie, zwłaszcza w kontekście pracy, nauki czy obowiązków domowych.
Historia słowa prokrastynacja:
Pochodzenie słowa wywodzi się z łacińskiego „procrastinatio”, gdzie „pro-” oznacza „do przodu”, a „crastinus” odnosi się do „jutrzejszego dnia”. Słowo to zaczęło być używane w średniowiecznej łacinie w sensie odkładania czegoś na później. Stało się popularne w nowoczesnym języku dzięki badaniom nad psychologią behawioralną i kulturowym zainteresowaniu produktywnością.
Obecnie, prokrastynacja jest często kojarzona z nowoczesnym stylem życia, który wymaga od nas nieustannej aktywności i skuteczności. Praktykowanie prokrastynacji, czyli odkładania rzeczy na później bywa piętnowane jako wada. Najczęściej kojarzone jest z lenistwem lub brakiem samodyscypliny. Może wynikać z obaw, braku energii, perfekcjonizmu lub pokusy skupienia się na łatwiejszych i przyjemniejszych czynnościach. Bywa również uznawane za sposób na twórcze podejście do rozwiązywania problemów oraz sposób na unikanie trudnych i stresujących sytuacji.
Prokrastynacja pojawia się w wielu różnych sytuacjach. Mogą to być sytuacje związane z wyzwaniami lub obowiązkami, które wymagają wysiłku, są nudne, stresujące lub wydają się mało satysfakcjonujące. Oto kilka okoliczności, w których możemy praktykować (świadomie lub nie) prokrastynację:
1. W pracy zawodowej
- Odkładanie trudnych zadań: np. przygotowania raportu, rozmowy z trudnym klientem, czy rozpoczęcia projektu o wysokim stopniu skomplikowania.
- Czekanie na „właściwy moment”: np. unikanie decyzji, które wydają się kluczowe lub obciążone ryzykiem.
2. W nauce
- Przed egzaminami: studenci często odkładają naukę, a potem uczą się intensywnie tuż przed egzaminem, na ostatnią chwilę (tzw. „nauka last minute”).
- Przy pracy nad projektami: długoterminowe zadania, takie jak prace magisterskie czy eseje, bywają odkładane na później.
3. W codziennym życiu
- Sprzątanie domu: np. „zrobię to jutro” w odniesieniu do porządkowania bałaganu czy robienia prania.
- Załatwianie spraw urzędowych: prokrastynacja dotyka nas często przy podejmowaniu działań wymagających formalności, np. składanie wniosków, płacenie rachunków.
4. W zdrowiu
- Unikanie wizyt u lekarza: odkładanie badań profilaktycznych lub wizyt kontrolnych, bo „to nic pilnego”.
- Odwlekanie ćwiczeń: np. „zacznę biegać od przyszłego poniedziałku”.
5. W relacjach międzyludzkich
- Unikanie trudnych rozmów: np. odkładanie przeprosin, rozwiązania konfliktów czy podjęcia decyzji w związku.
- Odpowiadanie na wiadomości: zwlekanie z odpisywaniem na maile, SMS-y lub wiadomości od znajomych.
Odpowiedniki słowa prokrastynacja:
-zwlekać (wskazuje na świadome unikanie działania)
-przeciągać (celowe unikanie zakończenia jakiegoś zadania)
-odkładać na później (to proste i intuicyjne wyrażenie)
-scrollować (odnosi się do marnowania czasu na przeglądanie mediów społecznościowych zamiast wykonywania obowiązków)
W zależności od kontekstu, wybór słowa lub frazy może różnić się, ale każdy z tych terminów oddaje współczesną naturę prokrastynacji. Głównym powodem tych różnic jest technologia i szybki styl życia towarzyszący nam każdego dnia.
